بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری و تاریخ کاشت های مختلف بر عملکرد و اجزای عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و مرفولوژیکی دو رقم گلرنگ در شرایط آب و هوایی اهواز

به منظور بررسی تاثیر رژیم های مختلف آبیاری و تاریخ کاشت های مختلف بر عملکرد و اجزای عملکرد و محتوی روغن دانه و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی دو رقم گلرنگ ، آزمایشی در سال زراعی 89-88 در مزرعه آزمایشی شماره یک گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به اجرا در آمد. آزمایش به کرت های دوبار خرد شده در قابل طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل چهار سطح آبیاری، i1 (آبیاری در تمام فصل رشد گیاه)، i2 (قطع آبیاری از مرحله غنچه دهی تا پایان فصل رشد گیاه)، i3 ( قطع آبیاری از مرحله گل دهی تا پایان فصل رشد گیاه) و i4 (قطع آبیاری از مرحله تشکیل و ابتدای پرشدن دانه تا پایان فصل رشد گیاه)، فاکتور فرعی شامل سه تاریخ کاشت d1( 5 آذر)، d2(25 آذر) و d3 (15 دی) و فاکتور فرعی فرعی شامل دو رقم گلدشت (il.111) و پدیده (l.rv.51.51) بود. نتایج آزمایش نشان داد که اثر تیمار آبیاری بر روی عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، عملکرد روغن در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، عملکرد روغن و محتوی پرولین در سطح یک درصد معنی دار بود. اثر رقم بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، عملکرد روغن، و پرولین در سطح احتمال یک درصد معنی دار شده بود. رقم گلدشت در تیمار آبیاری اول و تاریخ کاشت اول (i1d1v1) با میانگین 33/2475 کیلو گرم در هکتار بدون داشتن اختلاف معنی دار با تیمار i1d2v1، بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد و هر دو رقم مورد آزمایش تحت تاثیر تیمار آبیاری سوم در تاریخ کاشت سوم قرار گرفته و کمترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. در بین اجزای عملکرد دانه، تعداد دانه درطبق و تعداد طبق در بوته با داشتن بالاترین ضرایب همبستگی، بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه داشتند. تیمار آبیاری کامل در تاریخ کاشت اول (i1d1) موجب تولید حداکثر عملکرد روغن به میزان 4/712 کیلو گرم در هکتار گردید، اما عدم وجود اختلاف آماری معنی دار بین تیمار i1d2 و i4d1 نشان داد با تغییر در تاریخ کاشت می توان تا حدودی اثرات منفی آبیاری محدود را کاهش داد. با اعمال تنش کم آبی میزان تجمع پرولین در گیاه افزایش پیدا کرد. تاخیر در کاشت اثرات تنش آبی بر تجمع پرولین گیاه را به دلیل کوتاه تر شدن طول دوره دریافت تنش تقلیل داد. عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، عملکرد روغن، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی در بوته و وزن هزار دانه دارای همبستگی مثبت و بالایی بود. عملکرد روغن در واحد سطح همبستگی مثبت و بالایی با عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و تعداد دانه در طبق داشت. عملکرد دانه با محتوی پرولین همبستگی منفی نشان داده بود. با توجه به نتایج به دست آمده، به نظر می رسد رقم گلدشت به عنوان رقم سازگار و برتر و در بین تاریخ های مورد مطالعه، تاریخ کاشت پنج آذر به عنوان مناسب ترین زمان کشت در شرایط آب و هوایی اهواز باشد. از آنجائیکه عملکرد اقتصادی محصول در تیمار آبیاری چهارم، تفاوت معنی داری با تیمار آبیاری کامل نداشت، می توان گفت با اعمال این تیمار ضمن تولید محصول اقتصادی در مصرف آب نیز صرفه جوی شود.